Vergoeding communicatiehulpmiddel
Iedereen heeft recht op toegankelijke communicatie. Op onze pagina over het VN-verdrag staat uitgelegd wat dit precies betekent. Voor het aanvragen van een communicatiehulpmiddel is het van belang te benadrukken dat iedereen recht heeft op vrijheid van meningsuiting. Als je niet (voldoende) spreekt of Nederlandse Gebarentaal kunt gebruikt, heb je iets anders nodig om je mening te uiten: een communicatiehulpmiddel. In het VN-verdrag, artikel 21 staat hierover het volgende:
“De Staten die Partij nemen alle passende maatregelen getroffen moeten worden om te waarborgen dat personen met een handicap het recht op vrijheid van mening en meningsuiting kunnen uitoefenen, met inbegrip van de vrijheid om op voet van gelijkheid met anderen informatie en denkbeelden te vergaren, te ontvangen en te verstrekken middels elk communicatiemiddel van hun keuze (…) onder meer door (…) het leren van braille, alternatieve schrijfwijzen en het gebruik van alternatieve en ondersteunende communicatiemethoden, -middelen en -vormen moeten worden gefaciliteerd."
Functiegericht indiceren
Uit de recente brief van Minister Kuipers is duidelijk geworden dat er functiegericht moet worden geindiceerd. Dat houdt in dat in de aanvraag moet worden beschreven welke functionaliteiten het communicatiehulpmiddel moet bezitten om tegemoet te komen aan de functionele beperkingen van de persoon (het zogenaamde pakket van eisen). De routekaart van het project "Praten kan ik niet, maar communiceren wil ik wel" van Fontys Hogeschool (2015) kan hierbij helpen. Volg de stappen die hierin staan genoemd en laat zien welke beperkingen het kind heeft (met ICF). Leg vanuit die beperkingen uit waarom het communicatiemiddel bepaalde functionaliteiten nodig heeft. Leg ook vanuit dit beperkingen uit waarom een ander/eenvoudiger communicatiemiddel niet tegemoet komt aan de beperkingen.
Als u problemen heeft met het verkrijgen van een vergoeding, of ondersteuning zoekt bij het indienen van een bezwaar kunt contact opnemen met ons via: Contact Onderstaande informatie geldt voor mensen in Nederland. Bij vragen over vergoeding in België verwijzen we naar de site van Modem of neem contact met ons op.
Vergoeding voor mensen die thuis wonen
Door een behandelaar, meestal de logopedist, moet er een onderbouwing worden geschreven voor de vergoeding. Deze brief gaat naar de zorgverzekeraar, samen met een medische verklaring vanuit een arts. Als het communicatiehulpmiddel is aangevraagd bij een OC-leverancier (zie Partners), voegt deze ook zijn/haar advies toe. De OC-leverancier stuurt alle papieren dan naar de zorgverzekeraar.
In de onderbouwing van de behandelaar is het belangrijk de volgende onderwerpen te bespreken. We leggen de onderwerpen uit aan de hand van de termen die vaak worden gebruikt door verzekeraars.
| Term | Wat uit te leggen in de brief |
|---|---|
| Doelmatigheid | Leg uit hoe het hulpmiddel tegemoet komt aan de communicatieve beperking. Dus hoe het hulpmiddel ervoor zorgt dat iemand beter of meer kan communiceren (dan zonder hulpmiddel). Leg ook uit wat gebeurd als iemand het hulpmiddel niet vergoed krijgt. Denk aan frustratie, probleemgedrag, stagnatie of achteruitgang van de ontwikkeling en beperkte inclusie. |
| Stepped-care | Leg uit dat eenvoudigere en/of goedkopere hulpmiddelen, bijvoorbeeld een fotoboekje of enkele pictogrammen, de persoon onvoldoende in staat stellen om zich volledig te uiten. Benoem hierbij bijvoorbeeld alle communicatieve functies en dat met enkele pictogrammen, foto's of verwijzers de persoon zich niet in alle communicatieve functies kan uitdrukken. |
| Functionerend | Leg uit dat het hulpmiddel gebruiksklaar moet zijn, inclusief instructie; en dat het te alle tijde adequaat in te zetten moet zijn. Gebruiksklaar betekent dat het hulpmiddel werkt en de persoon weet hoe hij met het hulpmiddel moet omgaan. Leg uit dat iemand altijd toegang moet hebben tot zijn/haar hulpmiddel, dus ook buiten, op school, in het zwembad etc. |
De definitie van ´functionerend hulpmiddel´ laat zien dat een verzekeraar een volledig communicatie hulpmiddel moet leveren. Dit hulpmiddel moet direct gebruikt kunnen worden om te mee communiceren. Het alleen leveren van de software is onvoldoende. Zonder hardware (de computer, tablet of iPad) kan je niks met de software. De software alleen is daarmee niet doelmatig; hiermee kom je niet tegemoet aan iemands communicatieve beperking. Bij de aanvraag moet worden onderbouwd waarom een hulpmiddel NIET voldoet aan de criteria voor een "algemeen gebruikelijke voorziening", zie Criteria algemeen gebruikelijke voorziening. Hierin wordt aangegeven dat een voorziening algemeen gebruikelijk is als deze:
- niet specifiek bedoeld is voor personen met een beperking;
- daadwerkelijk beschikbaar is;
- een passende bijdrage levert aan het realiseren van zelfredzaamheid of participatie en;
- financieel kan worden gedragen met een inkomen op minimumniveau.
Medical Device Regulation (MDR)
OC-leveranciers zijn sinds 26 mei 2020 wettelijk verplicht een communicatiehulpmiddel te leveren die voldoet aan de MDR-criteria. Dit zijn een aantal criteria waaraan je moet voldoen voordat je mag zeggen dat een communicatiehulpmiddel "MDR-gecertificeerd" is. De verstrekker van het communicatiehulpmiddel is verplicht tot o.a. een risico analyse, een goede handleiding, het testen van het hulpmiddel en het evalueren van het hulpmiddel over tijd bij de gebruiker zelf. Dit alles biedt de maximale zekerheid dat de OC-gebruiker ten alle tijd beschikt over een goed functionerend hulpmiddel, dat tevens qua inhoud en robuustheid toekomstbestendig is. Waarbij hardware en software compatibel zijn en deze combinatie uitvoerig is getest en veilig is bevonden. Daarnaast wordt het gebruik blijvend ondersteund door de verstrekker en waar nodig gerepareerd of vervangen.
In de Medical Devices Regulations (MDR) wordt gespecificeerd dat onder medische hulpmiddelen wordt verstaan: “een instrument, toestel of apparaat, software, implantaat, reagens, materiaal of ander artikel dat of die door de fabrikant is bestemd om alleen of in combinatie te worden gebruikt bij de mens voor een of meer van de volgende specifieke medische doeleinden (…) behandeling, verlichting of compensatie van een letsel of beperking” (bron: Eur-lex). Communicatie hulpmiddelen vallen in klasse I: niet-invasieve hulpmiddelen, meer specifiek wordt gesproken over een “behandelingspakket: een combinatie van producten die samen zijn verpakt en in de handel worden gebracht om te worden gebruikt voor een specifiek medisch doeleind” (p.16).
Vergoeding voor mensen die in een instelling wonen
Een communicatiehulpmiddel moet vergoed worden door de instelling waar iemand woont. Dit kan voor een instelling hoge kosten met zich meebrengen. Er is inmiddels met alle zorgkantoren een coulance regeling afgesproken. Dit betekent dat zorgkantoren de helft van de aanschafkosten betalen (tot een maximum van 5.000 euro), de instelling betaalt de rest (oplopend tot 20.00 Euro).
Om voor deze regeling in aanmerking te komen zijn er enkele criteria waaraan moet worden voldoen (zie Handreiking Hulpmiddelen WLZ)).
- Het middel moet noodzakelijk zijn in verband met de in de instelling gegeven zorg;
- De persoon moet redelijkerwijze zijn aangewezen op het hulpmiddel;
- Het hulpmiddel zal moeten voldoen aan de stand van wetenschap en praktijk;
- Het hulpmiddel moet zijn afgestemd op de behoeften, zorgkenmerken en mogelijkheden van de persoon;
- De kosten moeten in een redelijke verhouding staan tot de zorgvraag.
Voor beargumentering van de aanvraag, kan gebruik worden gemaakt van de hierboven uitgelegde termen.
Bronnen:
Petitie: "Vergoed alle spraakcomputers: iedereen een stem!".
Steeds vaker worden spraakcomputers afgewezen voor vergoeding door de zorgverzekeraar. Er worden onrealistische voorwaarden gesteld en/of de hardware wordt niet vergoed. Zorgkantoren betalen uit coulance de helft van de communicatiehulpmiddelen van mensen die in een WLZ instelling wonen, tot een maximum van 5.000. De kosten lopen hier met spraakcomputers tot 25.000 Euro flink op! Zie in de verhalen van Lino, Marjolein, Merel en de mensen van de Winckelsteegh hieronder wat de gevolgen hiervan zijn, voor nu en in de toekomst.
Iedereen heeft recht op toegankelijke communicatie. Dit recht staat onder druk. Om hier aandacht voor te vragen, hebben we een petitie gelanceerd, waarin we zorgverzekeraars en zorgkantoren oproepen het best passende communicatiehulpmiddel voor iedereen te vergoeden.
We hebben op 24 januari de petitie aangeboden aan leden van de vaste kamercommissie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Samen met OC-gebruikers en ouders hebben we duidelijk gemaakt hoe belangrijk spraakcomputers zijn en waarom ze vergoed moeten worden. Er werd aandachtig geluisterd naar alle aanwezigen en de kamerleden hebben echt de tijd genomen. Het video verslag is hier terug te vinden: https://vimeo.com/793305199 Later dit jaar is er een debat over het gehandicaptenbeleid, diverse aanwezig kamerleden hebben aangegeven onze standpunten mee te nemen in dit debat. Ook gaat er formeel een reactie gevraagd worden over onze petitie aan de ministerraad. Blijf ons volgen voor verdere updates.
Kijk op onze Nieuws pagina voor een overzicht van media die aandacht hebben besteed aan onze petitie.
Een brief met onderbouwing van onze standpunten is verzonden naar het Zorginstituut Nederland en Zorgverzekeraars Nederland. Onze argumenten zijn grotendeels gebaseerd op Medical Devices Regulations, de zorgplicht van verzekeraars en het VN-verdrag inzage rechten voor mensen met een handicap. Voor meer informatie; zie hieronder.
Communicatie vormt de kern van wie we zijn als mens
Bij de Winckelsteegh, één van de zorglocaties van Pluryn maken ze zich zorgen. Veel van hun cliënten praten niet (goed), een communicatiehulpmiddel kan hen helpen zich beter te uiten. Hun zorgkantoor betaalt (uit coulance) nu nog de helft van de communicatiehulpmiddelen (tot max. 5000 Euro), maar is dat voldoende? En de coulance regeling is tijdelijk, hoe gaat het straks?
Wie betaalt de noodzakelijke spraakcomputer voor Marjolein?
Marjolein woont bij zorgorganisatie Sherpa. Ze gebruikt al jaren een spraakcomputer, waardoor ze kan meedoen in gesprekken. Alles wat ze typt zet de spraakcomputer om in spraak. Nu is de spraakcomputer kapot. Wie betaalt de nieuwe spraakcomputer voor Marjolein?
Geef Merel de kans zich te leren uiten
Merel is vier jaar, spreekt soms een paar woorden en begint de wereld te verkennen. Haar spraak gaat achteruit, maar ze wil heel graag communiceren. Soms slaat ze dicht. Een spraakcomputer zou haar helpen, het is dé manier om te ontsluiten wat er allemaal in haar zit. Maar hij wordt niet vergoed. De Vibe (hardware) is volgens de verzekering een algemeen gebruiksvoorwerp en daarmee was de kous af.
Geef Lino de kans zich te ontwikkelen
Lino is een vrolijke jongen van vijf. Hij spreekt een paar losse woorden en communiceert met een spraakcomputer (iPad met spraaksoftware). Hij leert steeds meer woorden bij en begrijpt anderen beter. Maar de bruikleenperiode zit erop en zijn verzekering weigert, ook na bemiddeling, de hardware te vergoeden.