Communiceren met eenvoudige materialen

Uitleg van deze categorie
Deze categorie maakt gebruik van allerlei materialen om mee te communiceren. Denk dan aan pictogrammen op een dagplanning, map of boek. Foto’s van mensen of dingen die belangrijk voor je zijn of een tekening of letters op papier.
Op een doorkijkraam kun je plaatjes plakken en door middel van blikrichting een plaatje selecteren. Het kan ook een bal zijn die je aan iemand geeft om te vragen of de persoon mee wil spelen of een afstandsbediening om te zeggen dat je tv wit kijken.
Voor wie zijn deze hulpmiddelen geschikt?
Deze hulpmiddelen zijn voor vrijwel iedereen geschikt. Door de communicatie naar iemand toe te ondersteunen door een pictogram, voorwerp of foto zal de ander de boodschap beter begrijpen. Kijk maar eens om je heen. Overal worden pictogrammen gebruikt: op het station, in winkels en in de communicatie vanuit de overheid. Als de informatie ook visueel wordt aangeboden (naast spraak of geschreven woorden), onthouden mensen dit beter. De foto of de picto blijven namelijk ook zichtbaar nadat iemand het woord heeft uitgesproken. Dit ondersteunt je geheugen en geeft je langer de tijd om te verwerken wat iemand jou wil vertellen.
Deze hulpmiddelen zijn ook voor vrijwel alle OC-gebruikers geschikt om zelf mee te communiceren. In je omgeving zijn vaak concrete voorwerpen of foto's aanwezig die duidelijk kunnen maken wat jij wil doen of vertellen. Daarnaast gebruiken veel mensen deze eenvoudige materialen naast een spraakcomputer. Bijvoorbeeld in de badkamer, het zwembad, buiten of als de spraakcomputer (even) niet toegankelijk is. Het fijne aan deze eenvoudige materialen is ook dat ze makkelijk te maken zijn: maak foto's met je telefoon, knip afbeeldingen uit folders en kranten gebruik concrete materialen die je al in huis hebt.

Tips vanuit onze organisatie
Meer informatie over doorkijkramen:
Websites met gratis toegankelijke pictogrammen:
Ook zonder speciale software kun je al mooie pictogrammen printen. Maak eenvoudig een screenshot en stuur dit naar de printer.


Inspiratie: inzet van eenvoudige materialen bij blinde en slechtziende mensen
Deze kaart met een voelbaar raster is gemaakt voor een blinde jongen. Hij is opgebouwd uit ijsstokjes van de knutselafdeling. Door de voelsymbolen bovenaan kon hij voelen welke categorie het was, door naar beneden te gaan met zijn vinger ging hij de rij af. Er werd telkens hardop uitgesproken wat hij aanwees. Ook het modelleren is samen gedaan door hand-over-hand en hand-onder-hand begeleiding. Inmiddels is er overgestapt naar een high-tech apparaat met een raster en dezelfde voelsymbolen erboven (zie hier). In een eerdere versie zijn er ook nog romeinse cijfers voor de rijen gezet (met luciferhoutjes), maar deze jongen gebruikte deze tactiele symbolen niet. Hij leek goed te onthouden waar welk woord stond en had genoeg houvast aan het hardop uitspreken door de communicatiepartner.

De kaarten hieronder zijn gemaakt voor een slechtziende vrouw met een verstandelijke beperking. Hoe goed ze ziet is niet bekend, maar ze haalt veel voorwerpen dicht bij haar gezicht om ze te bekijken. De voelsymbolen kunnen met klittenband van het blad af worden gehaald zodat mevrouw ze kan voelen. Er zijn drie bladen (vlnr); een pictokaart met kernwoorden en persoonlijke uitdrukkingen (koffie, rolstoel van de rem), een keuzekaart met activiteiten en een kaart om haar te vertellen wat er gaat gebeuren. Op dit moment worden deze pictogrammen gecombineerd met een ProxTalker, samen met mevrouw worden de pictogrammen op de ProxTalker gelegd waardoor ze ook worden uitgesproken. We zien een groot verschil tussen alleen het gebruik van de pictogrammen en de toevoeging van de voelverwijzers. Mevrouw reageert alerter en neemt meer initiatief in de communicatie.
Deze kaarten zijn gemaakt door Mell Delleman, student aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze heeft actief gezocht in diverse (online) winkels en is zelf gaan figuurzagen om bepaalde pictogrammen te maken. Sommige pictogrammen voelen hetzelfde (zoals hallo en doei), daar zijn kleine diamantjes bijgeplakt om het verschil te kunnen voelen.